Kochani szantymaniacy. Kilkanaście dni temu miałem przyjemność spotkać się z człowiekiem, który jako jedyny do tej pory Polak dwukrotnie samotnie opłynął świat. Był też pomysłodawcą doskonale do tej pory funkcjonującej "Szkoły Pod Żaglami", ze swoim przyjacielem rozpoczął budowę "Fryderyka Chopina" ...

W specjalnym wywiadzie dla Szantymaniaka Kapitan Krzysztof Baranowski opowiada o swoich doświadczeniach z muzyką, a w szczególności z szantami.

Wiemy jak Pan został kapitanem (nie lubi Pan gotować), ale jak Pan został żeglarzem?
 

Obserwował Pan załogę z pozycji kucharza - a ten zawsze ma wiele ciekawych spostrzeżeń. Czy zauważył Pan, aby w kambuzie pojawiała się muzyka? Czy po wspólnej kolacji załoga sobie podśpiewywała?

Muzyka towarzyszy mi we wszystkich rejsach, a dawniej i pomiędzy rejsami. Kiedy jechałem na narty brałem ze sobą gitarę i nie martwiłem się o utrzymanie.

Czy śpiewanie było wynikiem rzeczywistej potrzeby śpiewania pieśni pracy, czy były to normalne "lądowe piosenki", a śpiewanie nie było zupełnie związane z wykonywaną pracą i tematyką morską?

Wtedy nie śpiewało się szant. Śpiewało się ogólnie znane piosenki, głównie o tematyce żeglarskiej. Nie nazywaliśmy ich szantami, ta moda na ponowne śpiewanie klasycznej pieśni morskiej przyszła znacznie później.

Okres przygotowań do OSTAR 1972 to cykl regat przygotowawczych. Współzawodniczenie na różnych akwenach z innymi załogami, wspólne spędzanie czasu w portowych pubach. Czy podczas tych spotkań śpiewano szanty? Czy pojawiał się może jakiś stary marynarz, który cicho nucił o swoim życiu na pokładzie, a cała knajpa cichła i wsłuchiwała się w jego historie?

Krzysztof Jaworski śpiewał "Zaczarowana była Johna gitara" i wszyscy
cichli...

Samotne regaty tranatlantyckie to Pana wielki sukces. Test twardości mięśni, odporności psychicznej i determinacji. Czy śpiewanie podczas tego rejsu było dla Pana istotne, jeśli tak, to jaki wpływ wywierało to na Pana samopoczucie, czy psychikę?

Mówi się, że muzyka łagodzi obyczaje i edukuje. Jaki wpływ miała muzyka na Pańskie dzieci podczas rodzinnego rejsu? Jak dużą część programu edukacyjnego stanowiła ona w "Domu Pod Żaglami"

Jest taka piosenka "mój fok on ma trzy rogi, trzy rogi ma mój fok, bo gdyby nie te rogi to nie byłby mój fok". Skutkuje dobrze  na chorobę morską. Od  tego zacząłem edukację dzieci.

"Pogoria" i "Szkoła pod Żaglami". Międzynarodowa obsada załogi, bandera ONZ. Jak na prawdziwym żaglowcu 200 lat temu. Jaka rolę w komunikacji międzyludzkiej stanowiła pieśń pracy?

We wszystkich szkołach mieliśmy nauczycieli muzyki, koncerty i występy uczniów, biesiady, uroczystości. Niektórzy układali swoje piosenki. Było dużo różnej muzyki.

"Międzynarodowa Szkoła pod Żaglami" działająca na pokładzie "Fryderyka Chopina" ok kilkunastu lat pływa, już w systemie "Szkoły pod żaglami". Czy uczycie młodych ludzi tego, czym była szanta, kim był szantymen?

Nie nauczamy szant ani nie mamy szantymena. To zjawisko historyczne, czasem się je inscenizuje, ale na współczesnych żaglowcach ciągnie się liny bez akompaniamentu.

Gdyby miał Pan podsumować swoje dotychczasowe żeglarskie życie i wpływ na niego muzyki a w szczególności szant?

Muzyka tak, szanty nie. Szanty odeszły w historię i powróciły z niebytu, kiedy dostęp do wielkiego żeglarstwa był ograniczony (stan wojenny, klauzule na pływania morskie itp.). Do dziś trwają i zyskują ogromną popularność, ale funkcjonują jakby z boku żeglarstwa. Miło słucha się szant i czasem śpiewa, ale szkoda, że większość śpiewających np. szantę fałową nigdy nie próbuje stanąć na pokładzie żaglowca i dotknąć ręką fałów. A dziś jak nigdy przedtem dostęp do żaglowców jest swobodny. Natomiast bez muzyki i śpiewania nie wyobrażam sobie uprawiania żeglarstwa i muzyka ta była ze mną przez wszystkie lata pływania.

Rozmawiał

Bartosz "Bongos" Konopka

W artykule wykorzystałem za zgodą Pana Krzysztofa zdjęcia z jego strony internetowej www.krzysztofbaranowski.pl