UWAGA: niestety, VI edycja "Zęzy" w 2007 r. okazała się być ostatnią...

Łaziska Górne to niewielkie Śląskie miasto położone pomiędzy Katowicami, Tychami i Gliwicami. Pierwsza edycja festiwalu odbyła się w 2002 roku kiedy to zespół Banana Boat przy wsparciu Burmistrza Miasta oraz zgranego zespołu pracowników Miejskiego Domu Kultury, a także dzięki środkom finansowym przyznanym przez Radę Miasta - zrealizowali pomysł sprowadzenia kultury marynistycznej pod postacią szant do Łazisk. Pomysł okazał się strzałem w dziesiątkę. Małe śląskie miasteczko w każdy drugi weekend maja pulsuje rytmem pieśni mórz i oceanów.

Koncert piątkowy odbywa się w Sali widowiskowej Miejskiego Domu Kultury, a koncert sobotni na estradzie ustawionej za Urzędem Miasta. Organizatorzy zastrzegają, że w razie niekorzystnej prognozy pogody są w stanie przenieść koncert pod dach MDK tak żeby widzowie nie zmokli nie zmarzli za bardzo.  

Festiwal zasłynął z dobrej organizacji, doborowego składu zapraszanych wykonawców oraz budzącego żarliwe emocje konkursu dla młodych zespołów. 

Konkurs bowiem ma tutaj wyjatkową i kontrowersyjną  formułę,  wzorowaną na telewizyjnym programie Idol. Jurorzy na żywo oceniają występy zespołów. Taka formuła okazuje się cenna (choć czasem bolesna) dla występujących zespołów ale również atrakcyjna i kształcąca dla Publiczności. Zespoły w sposób jawny bezpośredni dowiadują od Jurorów co ich zdaniem było dobrego, a co złego w występie. Po ogłoszeniu wyników każdy z zespołów konkursowych,  dzięki bezpośredniej rozmowie z Jurorami, może rozwiać swoje wątpliwości i uzyskać odpowiedzi na pytania, a także otrzymać szczegółowe informacje krytyczne oraz porady dotyczące występów. W tym celu odbywa się specjalne spotkanie zespołów z Jurorami, które przybiera formę kilkudziesięciominutowych "miniwarsztatów".

Publiczność Zęzowa przyznaje dwie najważniejsze nagrody festiwalu  - Nagrodę Publiczności (dla jednego spośród zespołów konkursowych) oraz na nagrodę Grand Prix (dla jednego spośród zaproszonych zespołów profesjonalnych oraz laureatów wybranych przez Jury).   Dzięki formule jawnej oceny słuchacze uzyskują wgląd w sposób myślenia Jurorów oraz otrzymują dawkę wiedzy merytorycznej na temat popełnianych błędów i zalet zespołów. Łaziska publiczność staje się w ten sposób świadomym i krytycznym odbiorcą muzyki żeglarskiej co sprawia, że Nagroda Publiczności oraz Grand Prix wydają się szczególnie nobilitujące. Zwycięzca I-go miejsca to wybraniec Jurorów, a więc zespół, który został doceniony przez autorytety. Festiwal Zęza znalazł się na liście festiwali uprawnionych do nominowania zespołów do konkursu Międzynarodowego Festiwalu Shanties w Krakowie.

ZĘZA stała się znana również dzięki temu, że co roku odbywa się transmisja internetowa na żywo z festiwalu. Zastosowanie nowoczesnej techniki umożliwiło promocję koncertów zęzowych w każdym zakątku kuli ziemskiej, do której dociera internet. Informacje na temat transmisji zawarte są na stronie festiwalu www.zeza.szanty.pl.  Oczywiście żadna transmisja audio nie oddaje klimatu jaki panuje na festiwalu bo koncerty na żywo to dźwięk i __obraz__ Nie mniej jednak umożliwia osobom, które nie mają szans na przyjazd do Łazisk (na przykład gościom  zza granicy) przynajmniej częściowy udział w wydarzeniach festiwalowych. Miejmy nadzieje, że kiedy jakość łącz internetowych w Polsce ulegnie poprawie - będzie można transmitować nie tylko dźwięk ale i obraz.

Organizatorzy festiwalu nie stronią od śmiałych posunięć. Jednym z nich było np. zaproszenie na "Zęzę 2003" legendy polskiej muzyki żeglarskiej - grupy "Tonam&Synowie". Koncert udał się wyśmienicie. Niektórzy wspominają go po dziś dzień.

Dotychczas organizatorzy zapewniali wszystkim zespołom przyzwoite noclegi oraz rzetelne rozliczenia. Jedynym mankamentem festiwalu, na który dotąd zwracano szczególną uwagę,  było niezbyt dobre nagłośnienie.  Komitet organizacyjny zadeklarował jednak chęć zdecydowanej poprawy na tym polu w kolejnych edycjach. Większość wykonawców zwraca uwagę na serdeczną atmosferę podczas festiwalu, na wyczerpujące informacje organizacyjne podczas trwania imprezy, a także życzliwość organizatorów. Zęza wydaje się mieć dużą wartość scalającą środowisko wykonawców szantowych dzięki imprezom dodatkowym, które odbywają się w Tawernie Festiwalowej Taj-Mahal oraz w MDK po koncertach głównych.

Zęza jest przykladem festiwalu, który odbywa się przede wszystkim dzięki funduszom miejskim. Dzieje się tak dlatego, że Rada Miasta oraz Dyrekcja Domu Kultury zauważyła, że festiwal szantowy jest nie tylko znakomitą i aprobowaną rozrywką dla mieszkańców ale również przyciąga do miasta ludzi z całej Polski. Cyklicznie odbywajacy się  Festiwal Szantowy ZĘZA stał się dla Łazisk tanim  i dobrym sposobem na ogólnopolską (a nawet światową - dzieki transmisji internetowej) promocję miasta.  

Poprawki i aktualizacje do tekstu Michała "Doktora" Gramatryki wprowadził Maciej "YenJCo" Jędrzejko dnia 30-05-2005 godz 1:27. Informację o likwidacji festiwalu wprowadził Michał Nowak dnia 19-05-2008 godz 11:01.